Immanuel Kant

Immanuel Kant – ur. 22 kwietnia 1724 r., zm. 12 lutego 1804 r. Całe swe, niezwykłe pracowite życie spędził w rodzinnym Królewcu. Jego twórczość filozoficzna dzieli się na dwa okresy: tzw. Przedkrytyczny i zdecydowanie ważniejszy – krytyczny. Największy wpływ wywarła na niego teoria Hume’a, a szczególnie jego krytyka przyczynowości. Stworzony przez Kanta system filozofii transcendentalnej dokonał zasadniczego przełomu w dotychczasowej myśli filozoficznej.

Głównym celem Kanta było zbadanie podstaw rzetelności wszelkiej wiedzy, a szczególnie wiedzy spekulatywnej, tzw. metafizyki. Pretenduje ona do miana nauki – a to właśnie wymaga systematycznej analizy (Kant nazwał ją „krytyką”), metafizyka bowiem wykracza poza obszar możliwego doświadczenia i opartego na nim myślenia teoretycznego, a więc narażona jest na błędy. Pytania przez nią stawiane (o wolność, nieśmiertelność duszy oraz Boga) nie uzyskały przekonujących odpowiedzi, a są one dla rozumu konieczne, dla jednostki zaś szczególnie ważne. U podstaw moralności leży wolna wola. Kant zakładał, że wola jest zawsze absolutnie dobra. Wolność to dobrowolne podleganie wprowadzonemu przez rozum prawu moralnemu, tzw. imperatywowi kategorycznemu. Imperatyw formułuje powinność, która ma charakter aprioryczny często formalny, a głosi: „Postępuj tak jak byś chciał aby zasada twego działania obowiązywała powszechnie”. Imperatyw kategoryczny nie przesądza nic o treści postępowania – tylko taka formalistyczna etyka zapewnia niezależność człowieka od dowolności stawianych przez niego celów. Wszelkie pojęcia etyczne (np. dobro i zło) oznaczają wyłącznie zgodność lub sprzeczność z imperatywem kategorycznym. Wola powinna akceptować go bezwarunkowo – z samego dlań szacunku, któremu nie towarzyszy żadna interesowność.



…